KARBONDİOKSİT (CO2) YANGIN TÜPÜ
Karbondioksit yangın tüpü insansız ortamlarda çıkan yangınların söndürülmesinde kullanılan söndürücülerdir. Yeniden dolum maliyeti düşük olan ve yaygın bir şekilde kullanılan bu tüpler trafolar, elektrik dağıtım odaları, jeneratör odaları, laboratuarlar, boyahaneler v.b her türlü yanıcı-parlayıcı malzemelerin bulunduğu bölümlerde kullanıma uygundur. Ozon tabakasına zarar vermemesi itibariyle de son derece çevrecidirler.
KARBONDİOKSİT YANGIN TÜPÜ NEDİR?
Karbondioksit yangın tüpü katı, sıvı ve gaz yangınlarında kullanılan etkili yangın söndürücülerdir. İçinde söndürme gazı olarak karbondioksit bulunan yangın tüpleri piyasada değişik kilolarda satılmaktadır.
Bu tüpler, oksijenin yerini alarak veya yangın üçgeninin oksijen elementini uzaklaştırarak işi söndürür.
Karbondioksit yangın tüpü içinde adı üzerinde karbondioksit vardır. Tüpler, aşırı basınç altında yanıcı olmayan CO2 ile doldurulur.
CO2 YANGIN SÖNDÜRÜCÜ MÜ?
CO2 yangın söndürücü özelliği olan inert bir gazdır. Bu gazın öncelikle son derece yüksek soğutucu etkisi vardır. Ayrıca ortamdaki oksijen miktarını düşürerek kimyasal zincirleme yanma reaksiyonunu kırar ve yangın olabildiğince kısa sürede söndürülür. Karbondioksit yangın tüpü içindeki gaz, ateşe doğru püskürtüldüğünde, çok kısa süre içinde sıvı halden gaz haline geçer ve soğur.
Havadan 1.5 kat ağır olduğu için yangının üstünü kaplar ve hava ile yangının ilgisini keserek ateşi boğar.
Bu özelliği sayesinde lokal uygulamalarda kullanıma en uygun gaz CO2’dir.
Ancak bu gaz insanın bulunmadığı ortamlarda kullanılmalıdır. İnsansız ortamlarda kullanılma nedeni ise karbondioksitin zehirsiz olmasına rağmen ortam içinde çok yüksek oranda yoğunluğa ulaştığında boğucu olma riskinin bulunmasındandır. Bu nedenle eğer yangın alanında insan varsa karbondioksit yangın tüpü kullanılmadan herkesin tahliye edildiğinden emin olmak gerekir.
KARBONDİOKSİT NEDEN YANGIN SÖNDÜRÜCÜ OLARAK KULLANILIR?
CO2 yangın söndürme amaçlı kullanılan en eski gazlardan biridir. Öyle ki 1920'ler ve 1960'lar arasında, karbondioksit tek gazlı yangın söndürme maddesiydi.
Karbondioksit, iletken olmayan, kokusuz, renksiz, havadan 1,5 kat daha ağır, buharlaştığında kalıntı veya artık bırakmayan bir gazdır. Yüksek basınca dayanıklı tüpler içinde saklanır. Yangın söndürücü özelliği ile benzin, alkol tiner gibi maddelerin yanması sonucu oluşan B ve başta metan ve pentan olmak üzere hidrokarbonlar, asetilen, hidrojen gibi yanıcı/patlayıcı gazların yanması sonucu oluşan C sınıfı yangınlarda ortamın oksijen miktarını düşürerek söndürme etkisi gösterir.
Yüksek basınca dayanıklı tüpler içinde saklanan CO2 tüpün içinde iken sıvı haldedir. Ancak tüpten dışarıya çıkarken gaz haline dönüşür.
A SINIFI YANGINDA ETKİLİ DEĞİL
Karbondioksit yangın tüpü A sınıfı yangınları söndürmede etkisiz olabilir.
Çünkü yangını başarılı bir şekilde söndürmek için oksijenin yerini yeterli oranda alamayabilirler. A sınıfı malzemeler de yanabilir ve yeniden tutuşabilir.
Karbondioksit yangın tüpü hızlı sonuç vererek yangın mahallindeki hasarın en aza indirilmesini sağlarlar. Tüpün içinde sıvı olan CO2 tüpten dışarıya çıkarken gaz haline dönüşür. Bu tüpler donanımlara zarar vermeden yangını söndürmeyi sağlar. Bu nedenlerle karbondioksit yangınlara karşı en etkili söndürme türlerinden biri karbondioksit yangın tüpleridir. Ayrıca tek bir tüp grubu ile birden fazla alan yangından korunabilir.
CO2 YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ
CO2 yangın söndürme sistemi lokal söndürme yapılabilen tek gazlı söndürme sistemi olarak ön plana çıkmaktadır. Hem soğutucu hem de boğucu özelliği ile çift yönlü bir işlevi vardır. Bu sayede hem oksijeni ve yangını boğar, hem de yangın alanını soğutur. CO2 söndürme sistemi, endüstriyel uygulamalarda en yaygın kullanılan söndürücü gaz olarak kabul edilir. Karbondioksit yangın tüpü, yangının kolayca kontrol altına alıp yayılmasını ve can-mal kaybı yaşanmasını engelleyici özelliklere sahiptir.
KARBONDİOKSİT YANGIN SÖNDÜRME TÜPÜ ÖZELLİKLERİ
Karbondioksitli yangın söndürücü çok çeşitli özellikleri ile son derece işlevseldir. Karbondioksitin çeşitli özellikleri onu çekici bir yangın söndürücü yapar. Özellikle yüksek yatırımların söz konusu olduğu tesis ve işletmelerde kullanılan bu tüpler, söndürmeyi hızlı yapmaları ile öne çıkarlar. 60 saniye içinde sistem boşaltımı gerçekleşmekte ve yangına müdahale edilebilmektedir.
Tüplerin diğer özellikleri ise şöyledir:
Sera gazı ortaya çıkarmamaları sayesinde ozon tabaksına zarar vermezler. Bu açıdan son derece çevrecidirler.
Geniş alanlarda yayılmış yangınlarda kullanımı halinde etkili olmaktadır.
Bölgesel uygulamalarda da etkilidir.
Yeniden dolum maliyeti düşüktür.
CO2 YANGIN SÖNDÜRME TÜPÜ NERELERDE KULLANILIR?
CO2 yangın söndürme tüpü, makine dairelerinde, boya dolaplarında, kargo gemilerindeki araç taşıma alanlarında ve yanıcı sıvı depolama alanlarında denizcilik uygulamalarında kullanılmaktadır.
Çelik ve alüminyum endüstrileri de büyük ölçüde karbondioksit yangın korumasına güvenmektedir. Karbondioksit sistemleri ayrıca bilgisayar odalarında, ıslak kimya tezgahlarında, yonga levha öğütücülerinde, ekipman toz toplayıcılarında, jeneratör odaları, matbaalar, elektrik dağıtım odalarında, trafolar, kesintisiz güç kaynağı (UPS) odalarında, motor kontrol merkezlerinde, boya püskürtme kabinlerinde, kapüşonlu endüstriyel fritözlerde, yüksek gerilim transformatörleri, nükleer enerji tesisleri, atık depolama tesisleri, uçak kargo alanları ve araç park alanlarında da tercih edilmektedir.
CO2 YANGIN TÜPÜ KULLANIM ALANLARI
CO2 yangın tüpü Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik gereği hemen her binada bulunmaktadır. Kullanım alanları arasında, arşivler, sanat galerileri, kütüphaneler, endüstriyel fırınlar, kayıt odaları tıbbi malzeme depoları, telefon santralleri, kablo galerileri, otomasyon merkezleri gibi alanlar da vardır. Laboratuarlar ve mutfakların da birincil önceliği kendi özellikleri açısından CO2 yangın tüpüdür. Her türlü yanıcı parlayıcı malzemenin bulunduğu alanda kullanımı uygundur.
Karbondioksit yangın tüpü elektronik malzemelere zarar vermeden söndürme sağladığı için de özellikle tercih edilirler.
CO2 YANGIN TÜPÜ BASINÇ GÖSTERGESİ
CO2 yangın tüpü basınç göstergesi, yangın söndürücünün çalıştırılabilir durumda olup olmadığını göstermelidir. Gösterge yangın tüpünün yeterli basıncının olup olmadığını anlamak için sık sık kontrol edilmelidir. İdeal basınç göstergedeki iki kırmızı alan arasında kalan yeşil alandır. Eğer ibre bu alandaysa yangın tüpü herhangi bir yangında rahatlıkla kullanılıp söndürme işlemi yapılabilir.
Ancak; ibre sağ taraftaki kırmızı alan üzerindeyse içinde yangın söndürücüyü atacak yeterli basınç yok anlamına gelecektir. Bu durumda periyodik bakım mutlaka yapılmalı ve olası bir yangına hazırlıklı olunmalıdır.
Herhangi bir yangın anında basıncı tükenmiş CO2 yangın tüpü ile karşı karşıya kalmamak için sık sık kontroller yapılmalıdır.
CO2 YANGIN TÜPÜ KULLANMA TALİMATI
CO2 yangın tüpü kullanma talimatı standartlar gereği tüplerin üzerine üretici firma tarafından yapıştırılmaktadır. Ancak yangın çıktığında kimsenin aklına bu talimatı okumanın gelmeyeceği de çok açıktır. Bu nedenle talimat üzerinde yazan hayati öneme sahip maddelerin yangın riski bulunan alandaki bir ya da birkaç kişi tarafından ezbere bilinmesinde fayda vardır.
Bu noktada iş güvenliği uzmanları devreye girmektedir. Söz konusu tesiste bulunan kişi ya da kişilere karbondioksit yangın tüpü kullanımı ve talimatları ile ilgili eğitimler mutlaka verilmelidir. Bu eğitimde emniyet valfının nasıl açılacağını, püskürtmenin nasıl sağlanacağını anlatılmalıdır. Ayrıca ortamda insan varsa ve tüp insanlar tahliye edilmeden kullanılacaksa hava sirkülasyonuna göre tüpün insan sağlığını tehlikeye atmadan nasıl kullanılacağı konusu da mutlaka anlatılmalıdır. En son da gaz tamamen boşaldıktan sonra alınacak önlemler ayrıntılı olarak ele alınmalıdır.
CO2 YANGIN SÖNDÜRME TÜPÜ TEKNİK ŞARTNAMESİ
CO2 yangın söndürme tüpü teknik şartnamesi tüplerin kullanımını gerçekleştirecek kurumlar tarafından oluşturulur. Şartname genel olarak servis hizmetlerini yerine getirecek firmaların sorumluluklarıyla ilgili usul ve esasları kapsar. Bu şartnamede tüplerin EC standartlarına uygunluğundan, çalışma ve test basıncına, vana çıkışlarını özelliğine kadar her detay tek tek belirlenmiştir. Yangın tüpünün rengi, boya türü, ağırlığı, gibi tüm bilgiler şartnamelerde belirtilir.
Şartname tüplerin herhangi bir yangın anında sorunsuz çalışması ve yangın söndürücü özelliğini en riskli anda bile ortaya koyması amaçlı olarak düzenlenmektedir.
Şartnameler boşalan tüplerin yenide dolumu, eski parçaların değiştirilmesi ve periyodik bakımını da içermektedir.
CO2 YANGIN TÜPÜ FİYATLARI
Karbondioksitli yangın söndürücü fiyatları diğer yangın söndürücülere göre daha makul seviyelerdedir. Zira CO2 yangın tüpü fiyatları, piyasadaki rekabetin çok olması nedeniyle görece daha ucuzdur.
Ayrıca karbondioksitli tüplerin yeniden dolum maliyeti de düşüktür. Bu özellikleri ile kullanım oranları da yüksektir.
Karbondioksitli yangın tüpü fiyatı almak için Çekici Gaz ve Yangın Ekipmanları’na ulaşabilirsiniz.
2, 5,10,30 ve 45 kiloluk kapasiteye sahip TSE onaylı, TUFEX karbondioksitli yangın tüpleri, kalitesi ve hafif kilosu sayesinde sektörün en çok tercih edilen ürünlerindendir.